قبل از ارائه راهکارها، بجاست بدانیم که نوجوانان به جهت واقع شدن در مقطعی از دوران زندگی خود که از سوی کارشناسان و روانشناسان، دوران بحران، دوران تولد دوباره، دوران شبات زدگی که از شراب زدگی نیز بدتر است نامیده شده است. بطور طبیعی دچار حالت های نامتعادلی چون بی حوصلگی، کم تحملی، ناسازگاری، عصبانیت و پرخاشگری می شوند. لذا نباید آنان را با خودمان مقایسه کنیم. که چرا ما در برابر ناملایمات انتقادها و آسیب مقاومتر و صبورتریم اما آنان چنین نیستند. با این مقدمه برای ساماندهی ارتباط موثر با این نسل و نیز کنترل و مهار لجبازیها و ناسازگاریها آنان محورهای ذیل را با هم می خوانیم.
**خود والدین نباید لجباز و ناسازگار باشند. ارتباط والدین با هم و با اطرافیانشان الگوی عینی و عملی بسیار موثری در تعیین وترسیم نوع ارتباط فرزندان نوجوان با دیگران می باشد. فرزندان صبور و متین و آرام محصول خانواده ها و والدین صبور و بردبار و شایسته اند.
**ایجاد فضای امن و بانشاط و بدون تنش، روح و روان فرزندان را نوازش داده و آرامش درونی را در آنان تقویت خواهد کرد. آرامش رفتاری و بیرونی، محصول آرامش درونی است.
**اگر ما برای آنان برنامه نریزیم آنان برای ما برنامه خواهند ریخت. سرمایه های مادی و غیر مادی ما را هدر خواهند داد. بدون برنامه به هر کاری دست خواهند زد.
**بیکاری، بیماری بدنبال می آورد. اوقات فراغتشان را (به خوبی و باتوجه به علاقهت و نیازشان) پر کنید. کلافگی و خستگی و عصبانیت از جمله پیامدهای بیکاری است.
**والدین چهار نقش کلیدی در قبال فرزندان خود دارند:
الف: معلمی که باید آموزش و پرورش دیده باشند تا به فرزندان خود آموزش و پرورش بدهند در هر مرکز آموزشی اگر معلمان رفتار و معلومات خوبی نداشته باشند نمی توانند دانش آموزان را تحت مدیریت و تعلیم و تربیت خود قرار دهند.
ب: دوستی. با فرزندان نوجوان خود باید مثل دوست و همکار صمیمی برخورد کنید، امر و نهی و نصیحت و انتقاد و ایراد های بی جا و حتی بجا دوستان شما را از شما دور خواهد کرد. نصیحت مثل نمک غذا (بسیار کم) – پنهانی – محترمانه – با محبت – بدون تحقیر و تمسخر – دلسوزانه باید ارائه شود.
ج: پرستاری. پرستار دو مؤلفه ممتاز دارد: صبوری و سلامتی – پرستار نباید خود کلافه و خسته و ناشکیبا و بیمار باشد. در برابر پرخاشگری و تندخویی فرزندان (که در دوره نوجوانی تا حدّی عادی و طبیعی می باشد) نباید پرخاشگری کرد. باید همچون پرستاری صبور و بردبار بیمار را تیمار کرد. باید با رفتار و گفتار پرمهر و عاطفه و دلسوزی سلامتی و ثبات و آرامش را به فرزندمان باز گردانیم.
د: نقش مشاور را داشتن. والدین با تکیه و تاکید بر علم و دانایی و معلومات و تجربیات خود باید نقش مشاوز و راهنما را برای فرزندان خود داشته باشند. اگر فرزندان به ما مراجعه نمی کنند و دیگران حتی دوستان کم تجربه خود را به ما ترجیح می دهند بدان جهت است که ما را عددی نمی دانند. ما را شایسته مقام مشاور و مشورت نمی دانند. چرا که بارها دیده اند ما در رفع مشکلات خود درمانده ایم در مهار خشم و غضب خود عاجزیم. رابطه مان با همسرمان دوستانه و عاشقانه نیست. خلاصه ضعیف تر از آنیم که بتوانیم نقش مشاور را داشته باشیم.
والدینی که فرزندان خود را آزاد و بدون نظارت و مدیریت رها می کنند، فرزندانی خودخواه و لوس و زود رنج خواهند داشت. که هر زمان خواسته هایشان تأمین نشود فریاد می آورند و پرخاشگری می کنند.
خلاصه اینکه اگر چهار نقش کلیدی فوق را در نهاد خانواده خوب ایفا کنیم در مدیریت ناسازگاری و پرخاشگری احتمالی فرزندان موفق و در غیر این صورت باید در پس اصلاح و مدیریت خود باشیم نه مدیریت و کنترل فرزندان چرا که بی فایده و پر هزینه خواهد بود.
**زور آزمایی با فرزندان، گزینه باخت، باخت را در فرآیند ارتباطی با فرزندان تحقق خواهد بخشید . به عبارتی دیگر در برابر خشم و پرخاشگری فرزندان نباید با خشم و تندی ظاهر شد. اگر لولای درب منزل زنگ زده و سرو صدا می کند باید روغن کاری کرد تا روان شود. پوست دست اگر خشک شده باید با پماد نرم و لطیف خشکی آنرا مداوا کرد نه سمباده!
آموزش آرامش به هنگام خشم فرزندان، آموزش عملی در فرصت طلایی خواهد بود و بسیار تأثیرگذار است از این فرصت استفاده کنید.
**محدودیت های زیادی وافراطی و آزادیهای بی حد و حصر، هر دو روش همچون دو لبه یک قیچی ریشه های آرامش و ثبات و ادب فرزندان را می زند. امر و نهی و تحکم و دستورها و خطوط قرمز فراوان و در واقع ایجاد فضایی بسته فرزندان را همچون گل هایی که در فضای بسته واقع شده اند، پژمرده و افسرده و گوشه گیر خواهد کرد اینان بدنبال فرصتی هستند تا فشار و تحمیل های متراکم را یکبار رها کنند. فریاد برآورند. و اعتراض کنند. از سوی دیگر والدینی که فرزندان خود را آزاد و بدون نظارت و مدیریت رها می کنند، فرزندانی خودخواه و لوس و زود رنج خواهند داشت. که هر زمان خواسته هایشان تأمین نشود فریاد می آورند و پرخاشگری می کنند.
فرزندان را باید در بین دو خط قرمز آزاد گذاشت. یک قرمز این است که به خودشان آسیب نرسانند. و خط قرمز دیگر این است که به دیگران آسیب نرسانند. در این دو مورد و محکم و استوار می ایستیم و در تأمین خواسته هایشان هم حمایتشان نمی کنیم. فراموش نکنید که انسان در سختی ها ساخته می شود. دانه ها تا زیر خاک و تحت فشار خاک قرار نگیرند و شکسته نشوند، شکوفه و سایه و ثمر نمی دهند بادبادک در مسیر باد مخالف اوج میگیرد. دوچرخه سوار بارها زمین می خورد تا یاد می گیرد که حتی با یک چرخ، دوچرخه را مهار کند. ...
**فیلم ها، بازیها و سرگرمیهای خشن و پلیسی، جنایی، اثر مخربی برروح و روان فرزندان دارد لذا رسانه های تصویری را (مخصوصاً) کنترل کنید.
**نیازها و مطالبات منطقی و مشروع فرزندان را به موقع و البته نه خیلی فوری تأمین کنید.
**تنبیه بدنی ممنوع. تنبیه، یعنی محروم کردن فرد از خواسته های حاشیه ای مثل تفریح، تماشای تلویزیون، پول تو جیبی، مسافرت و .... فراموش نکنید اگر تشویق 9 بار تنبیه 1 بار باشد تنبیه بشدت موثر خواهد بود.
